ایلقار نیوز: گردشگری اینترنتی، نقش زیادی در توسعه صنعت گردشگری در جهان دیجیتالی شده امروزی دارد و به عنوان یک موتور محرک برای توسعه اقتصادی گردشگری مؤثر است. بسیاری از گردشگران، برای بررسی مقصدهای گردشگری، از اطلاعات منتشر شده در سایت‌های شبکه‌های اجتماعی یا پرتال‌های به اشتراک گذاری تصاویر و ویدئو مانند فلیکر، فیس بوک و یوتیوب استفاده کرده و مسیر و مقصد خود را انتخاب می‌کنند.

فعالان حوزه گردشگری در خارج از کشور با استفاده از این شبکه‌های اجتماعی و فعالیت‌های خود در بازار الکترونیکی همواره در صدد آگاه‌سازی و ارائه خدمات به مشتریان خود هستند. بیشتر گردشگران خارجی اولین کاری که برای انتخاب مقصد سفرخود انجام می‌دهند گشت زدن در اینترنت، حضور در شبکه‌های اجتماعی و پیدا کردن اطلاعات سفر و تجربیات سایر گردشگران در خصوص آن مقصد است. از این رو فعالان حوزه گردشگری همواره اطلاعات کامل و خوبی از مقاصد سفر خود در اینترنت قرار می‌دهند این درحالی است که اگر نام ایران یا مقاصد سفر ایران را در گوگل جستجو کنید اطلاعات درخوری دراختیار کاربر قرار نمی‌گیرد چراکه صفحه‌ای که کلید خور بالایی داشته باشد از ایران وجود ندارد.

امروزه شبکه‌های اجتماعی امکان گسترش تبلیغات را برای تورگردانان و راهنمایان محیا کرده است. تبلیغاتی که می‌توانستیم در گذشته انجام دهیم به ارائه بروشور با چند عکس و یک متن مختصر و صحبت تلفنی ختم می‌شد اما در شبکه اجتماعی می‌توان به غیر از ارائه عکس‌های متعدد و توضیحات کامل درخصوص تور، خاطران و تجربیات افرادی که به آن منطقه سفر کرده‌اند، فیلم و… را در اختیار مسافر قرار داد تا بتواند با شناخت منطقه انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشد.

افراد با حضور در شبکه‌های اجتماعی تجربیات خود را به اشتراک می‌گذارند. تجربیاتی که از سفر گرفته تا زندگی عادی را شامل می‌شوند. خاطرات سفر و اتفاقاتی که می‌افتد عنوان می‌شود. بلیت‌های سفر و هتل رزرو، خدمات و امکانات هتل‌ها و رستوران‌ها مقایسه و در کل گردشگری به اشتراک گذاشته می‌شود.

تصاویر گردشگری در شبکه های اجتماعی

تصاویر گردشگریی در واقع یک فاکتور ضروری و مهم هستند و تأثیر مستقیمی بر روی انتخاب مقصد گردشگری توسط گردشگران بین‌المللی دارد. آن چه می‌توان از یک تصویر گرفته شده توسط عکاسان گردشگر فهمید، در واقع نوع درک بیننده از مکان و نوع رفتار آننسبت به موقعیت زمانی و مکانی می‌باشد. از جهاتی، تصاویر گردشگری، مکانیسم‌هایی بر رفتار مصرف کننده (گردشگر) را در مقصدهای گردشگری به صورت اثربخش مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌دهد که همواره مورد استقبال محققان این عرصه بوده است. عکاسی، نقش مهمی در توسعه صنعت گردشگری و ترغیب افراد به سمت مقصدهای مختلف گردشگری در سراسر جهان داشته است و توسعه مدیریت گردشگری بدون فاکتور عکس، غیر ممکن است.

در دنیای دیجیتال امروزی، ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) نقش مهمی در توسعه صنعت گردشگری دارند. بسیاری از گردشگران علاقمندند تا از طریق ابزارهای آی تی، نسبت به انتشار آزادانه و رایگان تصاویر خود در پرتال‌های به اشتراک گذاری تصاویر استفاده کرده و عکس‌های خود را در معرض نمایش و دید میلیون‌ها مخاطب اینترنت در سراسر جهان قرار دهند.

علم گردشگری معتقد است که رابطه مستقیمی بین عکاسی و گردشگری وجود دارد. در واقع عکاسی، پنجره ای است به سوی واقعیت‌های دنیای امروز و عکاسان، قابلیت منجمد کردن زمان و مکان را با استفاده از عکاسی دارا می‌باشند. محققانی مانند هریسون و اوری در سال‌های ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۴ میلادی به اهمیت عکس در گردشگری و نقشان در توسعه این صنعت اشاره کرده‌اند.

نقش شبکه های اجتماعی در کاهش ريسک سفر

بررسي تاثير شبکه هاي اجتماعي بر پياده سازي سياست هاي گردشگري از طريق مطالعه بر نمونه اي از گردشگراني که در پاييز 1390 به اصفهان سفر کرده اند، صورت پذيرفته است. داده هاي آماري نشان مي دهد 79 درصد از گردشگران خارجي از کاربران فعال شبکه هاي اجتماعي گوناگون هستند و 10 درصد ديگر از گردشگران نيز به طور غيرمستقيم از شبکه هاي اجتماعي استفاده مي کنند. يافته هاي اين پژوهش رابطه ميان شبکه هاي اجتماعي و حصول موفقيت در سياست گذاري گردشگري را تاييد مي کند. اين رابطه از طريق سه متغير اعتماد ذهني، ريسک ادراک شده و قصد سفر به عنوان بسترهاي حامل تاثير شبکه هاي اجتماعي بر جذب گردشگران خارجي، به عنوان مهم ترين معيار در سنجش موفقيت سياستگذاري گردشگري، به وقوع مي پيوندد. تحليل هاي آماري گوياي نقش محسوس شبکه هاي اجتماعي بر افزايش اعتماد و کاهش ريسک گردشگران نسبت به يک مقصد مسافرتي خاص است.

نقش شبکه‌های اجتماعی در رونق گردشگری در ایران

استفاده از شبکه‌های اجتماعی در ایران با سرعت بسیار زیادی رشد کرد، چنانکه می‌توان از آن به عنوان یک انفجار نام برد. نسل جدید که کامپیوتر از جمله ابزار اساسی اوست، توانست خودرا با ورود این سیستم جدید وفق دهد و از آن استفاده کند. تورها معرفی شدند و کاربران بنابر نیاز و تمایل خود در صدد انتخاب برآمدند.

با توجه به عدم اعتمادی که مردم نسبت به دنیای مجازی و شبکه‌های اجتماعی دارند این مهم به عنوان اصلی‌ترین دلیل عدم گسترش و پیشرفت گردشگری در شبکه‌های اجتماعی است. شبکه اجتماعی به همه این فرصت را می‌دهد تا به عنوان یک بازاریاب شخصی عمل کند. هنگامی که تعداد زیاد این تبلیغات به سوی کاربر هجوممی‌آورد چه از طریق اس ام اس یا سایر طرق تبلیغاتی، انگیزه‌های سفر کم می‌شود چراکه اعتماد وجود ندارد.

مردم ایران حتی درخصوص اعتماد نسبت به آژانسهایی که دارای دفتر و محل کار مشخص هستند نیز دچار تردید هستند چه برسد به آنکه به سایت‌های اینترنتی و شبکه‌های مجازی رجوع و اعتماد کنند.

شبکه‌های اجتماعی تعریف درستی در حوزه بازاریابی در ایران ندارد. اگر تعدادی از فعالان حوزه گردشگری در این شبکه‌ها حضور دارند تنها نوعی تقلید است. تقلیدی که مبنایی برای بازاریابی ندارد. تجارت الکترونیکی ایران در مقایسه با کشورهایی که پیشرفت چشمگیری در این حوزه دارند حرفی برای گفتن ندارد.

سفر در ایران هنوز نتوانسته هوادارهای بسیار جذب کند تا بتواند صفحه‌های مرتبط را با کاربران بسیار همراه سازد. می‌توان گفت هنوز شبکه‌های اجتماعی در ایران به جایی نرسیده‌اند که بتوانند مکانی برای توسعه گردشگری باشند.

مشکلات اینترنت، عدم اعتماد کاربران به دنیای مجازی، نبود مسئولی برای رصد کردن و پیگیری تخلفات در دنیای مجازی و نبود قدرت اجرایی و تایید سایت‌های فعال برای معرفی به کاربران از جمله مسائلی است که فعالان حوزه گردشگری با حضور در شبکه‌های اجتماعی با آن روبه‌رو هستند.

با این وجود هلدینگ‌های گردشگری، بیشتر در شبکه‌های اجتماعی بزرگتر فعال هستند. اما از آنجایی که استفاده از اینترنت و حضور در شبکه‌های اجتماعی در ایران از سوی افراد میانسال مورد استقبال قرار نگرفته،‌ می‌توان گفت که تنها کاربران شبکه‌های اجتماعی را جوانان و نوجوانان تشکیل می‌دهند. در واقع می‌توان گفت از یک سو افرادی که بیش از 35 سال دارند حوصله یا دغدغه حضور در شبکه‌های اجتماعی را ندارند و از دیگر سو به شبکه‌های مجازی اعتماد نمی‌کنند چراکه عادت به لمس اشیا دارند و هنوز فرهنگ استفاده درست از شبکه‌های اجتماعی در میان مردم ایران جا نیافتاده است.

در چنین شرایطی است که فعالان حوزه گردشگری همچنان به بازاریابی سنتی خود از طریق آگهی و بروشور و بازاریابی کاغذی و تلفنی بسنده می‌کنند. در این میان افراد زیر 35 سال بخصوص سنین 17 تا 21 سال به شدت بر شبکه‌های اجتماعی تمرکز دارند و از این طریق اطلاعات سفری خودرا تهیه می‌کنند.

تمام این موارد سبب شده تا شبکه‌های اجتماعی که از آنها می‌توان به عنوان بازاریاب‌های شخصی که با هزینه‌های بسیار کم می‌توانند رونق دهنده گردشگری باشند، تاثیر چندانی در توسعه گردشگری ایران نداشته باشند.

فرشاد عطایی ، کارشناس ارشد مدیریت و بازاریابی توریسم و گردشگری