ایلقار نیوز : از گذشته های دور کشاورزی یکی از مهمترین راههای تامین غذای انسان بوده است . زراعت در ابتدا بستگی زیادی به مقدار بارش برف و باران داشت و اگر یکسال به اندازه کافی بارندگی نمیشد محصول خوبی نیز به دست نمی آمد  بنابراین  نیاکان ما به فکر افتادند تا از ابهایی که در طبیعت به صورت رودخانه ، چشمه ، چاه و قنات وجود داشت برای آبیاری زمین های خود استفاده کنند به این ترتیب بود که روش زراعت دیم به زراعت ابی تبدیل شد .

از بین رفتن خاک  کشاورزی دشواری های فراوان آبیاری صرف وقت و هزینه زیاد انسان را به فکر انداخت تا راه جدیدی برای آسانتر شدن آبیاری  مزارع  خود پیدا کنند و روش تازه ای برای آبیارسی باعها و مزارع پیدا کرده که آن را ” آبیاری تحت فشار ” نامیدند .

کل اراضی کشور بر اساس آمار و اطلاعات منتشره کل اراضی 164 میلیون هکتار است که در حال حاضر 8/18 میلیون هکتار در چرخه محصولات کشاورزی است و ازاین مقدار 8 میلیون هکتار به صورت ابی است

از این مقدار 3/6 میلیون هکتار به صورت دیم و بقیه بصورت آیش دیم می باشد فقط 15 درصد زمینهای کشاورزی تحت آبیاری تحت فشار قراردارد ولی نیمی از تولیدات کشاورزی و غذای مردم از زمین های آبی حاصل می شود .

شرایط محیطی:

قبل از تصمیم گیری در مورد اجرا بخصوص قبل از شروع طراحی سیستم آبیاری تحت فشار باید وضعیت محیطی که قرار است سیستم در آن پیاده شود مورد آزمایش قرار گیرد برپایه این ازمایشات اولین تصمیم گیری این خواهد بود که آیا به طور کلی به کار بردن روش آبیاری مفید خواهد بود یا نه ؟

بررسی هایی که می بایست در این مورد انجام شود عبارتند از : 1- مطالعات اب و هوا 2- بررسی وضعیت خاک 3- مطالعات منابع آب

انواع سیستم های آبیاری تحت فشار :

1- آبیاری قطره ای که خود عبارتست از آبیاری قطره ای سوپر دریپ و آبیاری دریچه ای لوله  ای (هیدرو فلوم )

2- آبیاری بارانی که شامل ابیاری بارانی کلاسیک ثابت ، آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک ، آبیاری به طریقه سیستم موتوری چرخدار یا ویل مو ، آبیاری سیستم شاتکان یا قرقره ای و آبیاری سیستم بارانی دوار مرکزی ( سنتر پیوت )

در این روش ها آب بوسیله پمپ یا اختلاف ارتفاع تحت فشار قرار گرفته و آب از یک طرف با فشار وارد لوله اصلی و سپس لوله های فرعی شده و از طریق سوراخ هایی که به آن قطره چکان ، آب پاش ، آب فشان و یا نازل می گویند به صورت قطره یا ذرات رییز خارج می شود ودر اختیار گیاه قرار می گیرد .

البته این آبیاری مزایایی هم دارد که به صورت مختصر به آن اشاره می کنیم :

1- در این روش چون اب از طریق لوله ها جریان پیدا می کند بذر علف های هرز وارد مزرعه نمی شود در روش آبیاری قطره ای فقط قسمتی از زمین که گیاه در آن کاشته شده آبیاری می شود و بقیه قسمتها خشک باقی می ماند و در نتیجه علف های هرز کمتر رشد می کند .

2 –  از این روش می توان در زمین هایی که پستی و بلندی هم دارد استفاده کرد و نیازی به تسطیح زمین نیست

3- به علت اینکه با استفاده از این روش می توان به اندازه نیاز گیاه مزرعه را آبیاری نمود در مصرف آب صرفه جویی شده و سوددهی افزایش می  یابد

4- همراه با آبیاری می توان عمل کود پاشی و سمپاشی را هم انجام داد که در این صورت هزینه سم پاشی و کود پاشی کاهش می یابد و سم و کود به طور یکنواخت پخش می شود

5- در فصل بهار هنگامی که هوا ناگهان سرد شود می توان بوسیله آبیاری از یخزدگی شکوفه ها و درختان جلوگیری نمود .

6- از این روش ابیاری می توان در تمام طول شبانه روز استفاده نمود و سطح بیشتری از زمین و باغ را آبیاری نمود و نکته بسیار مهم اینکه در حال حاضر کسانی که می خواهند از این روش ها در مزرعهو باغ خود استفاده کنند می توانند از کمک های جهاد کشاورزی بهره ببرند

البته محدودیت هایی نیز برای استفاده از آبیاری تحت فشار وجود دارد که به نکاتی از آن اشاره می کنیم

1- احتیاج به سرمایه گذاری بالای سیستم

2- دستگاه ههای برق ، مواد نفتی و … احتیاج دارد

3- اگر استفاده از آب به صورت حقابه باشد باید نسبت به احداث یک باب استخر اقدام نموده تا بتوان آب را ذخیره کرده و موقع آبیاری ان را با پمپ داخل لوله ها فرستاد

با توجه به اینکه مشکین شهر در یک منطقه کوهستانی قرار گرفته و به دلیل خشکسالی های چندین ساله با کمبود منابع آبی مواجه است استفاده از روش های آبیاری تحت فشار جهت مدیریت آب کشاورزی ضروری به نظر می رسد با توجه به اینکه در رابطه با استفاده کشاورزان از آبیاری تحت فشار تسهیلات کم بهره و بلاعوض نیز ارائه می گردد و دولت نیز در این رابطه از کشاورزان حمایت های لازم را دارد کشاورزان عزیز با استفاده از روش های فوق  می توانند موجبات  افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی خود را فراهم نمایند.

آرش منصور خیاو /  کارشناس آبیاری و زهکشی جهاد کشاورزی مشکین شهر